 |
| Gadis penari tahun 1870. *) |
Semakin
banyak orang Manado dicatatkan di paruh kedua abad ke-19, terutama adalah disebutnya
para guru yang memimpin di Sekolah Pemerintah (Gouvernements-school), Sekolah Negeri (Negorij-school) dan Sekolah Zending (Genootschaps-school). Mereka bekerja di pelosok Minahasa,
Sangir-Talaud dan bahkan Gorontalo. Selain ketiga jenis sekolah tersebut, di
kota Manado ada pula Openbare Lagere
School, sebelumnya Gouvernement
Lagere School. Lalu di Tondano ada School
voor Zonen van Inlandsche Hoofden en van Aanzienlijke Inlandsche Partikulieren
in de Minahassa. Sekolah tersebut belakangan lebih terkenal dengan sebutan Hoofdenschool (Sekolah Raja) yang
mendidik calon-calon pemimpin di kawasan Keresidenan Manado. Namun Kweekschool voor Inlands Onderwijzer di
Tanawangko yang dibuka dan dipimpin Zendeling Nicolaas Graafland justru tidak
dicatat. Sekolah inilah yang melahirkan para guru sekolah-sekolah Zending dan
Negeri.
Yang
menarik adalah dicatatkannya nama Lambertus.Mangindaan, boleh disebut tokoh
cendekia Minahasa pertama asal Pondang Tombasian. Ia awalnya menjadi murid
piara di rumah Zendeling Amurang pertama Carl Fraugott Herrmann. Kemudian karena
pintar, dikirim Herrmann ke Belanda untuk sekolah menjadi penginjil. Tapi karena
ditolak NZG, ia ikut pendidikan guru di Amsterdam, baru setelah menamatkannya
ikut pendidikan tambahan guru agama. Tahun 1858 dengan mengantongi ijazah di
bidang teologia dan Hoofdacte ilmu
pendidikan, ia kembali ke Minahasa.
Oleh
NZG, Lambertus Mangindaan ditempatkan sebagai Zendeling di Gereja Tikala Manado
merangkap sebagai wakil dari Pejabat Predikant Manado Zendeling Fokke Henderiks
Linemann.
Namanya
sebagai zendeling tidak dicatatkan di Almanak. Hanya ada dalam posisi guru. Tahun
1861 Lambertus Mangindaan diangkat menjadi guru bantu di Gouvernement Lagere
School Manado. Statusnya ondermeester
derde rang atau guru bantu klas tiga, di bawah kepala sekolah Leendert
Gerardus van der Hoek yang berstatus onderwijzer
tweede rang (guru klas dua). Dari Almanak-almanak sebelumnya, posisi
ondermeesternya itu dengan menggantikan guru bantu Alfred Charles Winckler. Sedang
guru kepala L.G.van der Hoek mengganti Herman Carel Dircks.
 |
| Mayoor Tondano tahun 1870. *) |
Ketika
pemerintah kolonial membuka di Tondano School voor Zonen van Inlandsche Hoofden
en van Aanzienlijke Inlandsche Partikulieren in de Minahassa, maka Lambertus
Mangindaan naik pangkat, diangkat menjadi Tweede
Onderwijzer, sedangkan L.G.van der Hoek sebagai Eerste Onderwijzer. Pengangkatan keduanya itu berdasar beslit tanggal
15 Oktober 1864.
Nasib
Lambertus Mangindaan adalah sebagai anak negeri terjajah yang disepelekan. Apalagi
sejak awal, ia mengkotbahkan gereja berdiri sendiri, dengan dilakukan pemisahan
urusan gereja dan negara. Meski kepintaran dan derajat pendidikannya tidak
kalah dengan orang Belanda, ia tetap dianggap ‘inlander’, kelas bawah. Mangindaan
ditolak banyak orang Belanda, anggota jemaat Belanda di Gereja Protestan
Manado, termasuk sejumlah Zendeling. Tahun 1865 ia dicopot dari posisi
Zendeling. Kelak pula posisinya di Sekolah Raja (Hoofdenschool) ikut dicabut.
Namun, dari Almanak 1870, ia masih dicatat saat ini sebagai guru kedua di
sekolah tersebut. Artinya pemecatan di Sekolah Raja baru terjadi setelahnya.
 |
| Wanita Kristen tahun 1870. *) |
Lambertus
Mangindaan kawin tanggal 28 Maret 1866 di Manado dengan wanita Borgo bernama
Petronella Weijdemuller (Manado 24 September 1830-Manado 26 September 1911).
Tulisannya yang terkenal adalah ‘Oud
Tondano’ dipublikasi dalam Tijdschrift
Nederlandsche-Indie Nomor XX tahun 1883. Kemudian hari, oleh Kerapatan
Gereja Protestan Minahasa (KGPM) dianggap sebagai pelopor gerejanya.
PEMIMPIN CINA DAN ISLAM
Menarik
pula mengamati kepemimpinan Tionghoa Manado. Pemimpin seluruh komunitas adalah Kapitein der Chinezen, sedang kepala
Kampung Cina Manado (Letter G), seorang Wijkmeester
yang diberi pangkat dengan rang Letnan (Luitenant). Mereka diangkat dan diberhentikan dengan beslit Residen
Manado. Tokoh Lie Ping sangat lama menjabat Luitenant der Chinezen di tahun 1840-an
sampai awal tahun 1860-an. Dia kemungkinan telah meninggal di tahun 1861 karena
posisinya lowong. Baru di tanggal 5 Maret 1862 Sie Sieuw diangkat sebagai
Luitenant. Seperti Lie Ping, Sie Sieuw pun otomatis jadi Wijkmeester Letter G.
 |
| Cina Manado tahun 1873. *) |
Kapitein Cina Manado di tahun 1848 dipegang oleh The Tjintjo, namun tahun 1850 sudah
berganti orang, dijabat oleh Que Sitiong. Tidak lama pula ia memegang, karena
di tahun 1852 Ong Hap menjadi pejabat Kapitein Cina, dan sejak tanggal 21 Juni
1852 resmi memegang jabatan Kapitein. Ong Hap cukup lama memangku posisinya,
sampai kemudian diganti Sie Sieuw (Sie Seo) tanggal 5 Maret 1862. Sie Sieuw
naik dari posisi Luitenant der Chinezen Manado. Pengganti Sie Sieuw sebagai
Letnan Cina adalah Ong Bondjie.
Di
tahun
1870 ini (dari perhitungan akhir bulan Desember 1868), disebut penduduk
Cina Manado sebanyak 1.601 orang. Penduduk Belanda dan Eropa lainnya 675 orang, pribumi 182.682 jiwa, sedangkan
orang Arab 16 jiwa.
Pertumbuhan
orang Arab belakangan akan semakin pesat, karena pemimpinnya kelak menyandang
rang Letnan, mengambil peran Letnan Islam Manado.
Letnan
Islam Manado adalah pemimpin Kampung Islam yang disebut juga Kampung Melayu
Manado atau Letter H, selalu diposisikan sebagai Letnan Dua di Garnisun Schutterij Manado. Tahun 1840-an Luitenant Islam Manado bernama
Joedoe Kasoemo alias Montaram. Tahun 1850 posisinya telah dipegang oleh Djoar.
Tahun 1853 Letnan Islam sekaligus Wijkmeester Letter H adalah Ong Buntjo. Dan, akhir
tahun 1850-an Baba Sankilang sebagai letnan, hingga Maret 1862 digantikan
Kitjil Alie.
Para
pemimpin komunitas Cina dan Islam Manado ini selalu duduk dalam
lembaga-lembaga penting Keresidenan Manado, malah mengalahkan keterlibatan dan atau
‘partisipasi’ orang Manado masa itu.
 |
| Parade Tahun Baru Cina Februari 1873. *) |
Berikut
dari sana-sini Almanak en Naamregister
van Nederlandsch-Indie voor het jaar 1870, sesuai tulisan masa itu.
Personeel
ter Hoofdplaats
Resident: F.J.H.van Deinse, 14 Nov.1864.
Sekretaris, tevens fd.notaris en
vendumeester:
Mr.P.A.Matthes, 19 Dec.1862.
Kommies: N.H.Hartman, 28 Nov.1866.
Derde kommies: D.H.C.Verploegh Chasse, 9
Maart 1867.
Hoofddjaksa bij den land-of Minahassa-raad en bij de
rijksraden van de noordkust van Celebes en de Sangi-eilanden: A.B.Kalenkongan, 22 Aug.1861.
Kapitein der Chinezen: Si Seo, 21 Junij 1865.
Luitenant der Chinezen: Ong Bondjie,
id.
Hoofd der mohammedanen met den rang van
luitenant,
Kitjil
Ali.
Landmeter: F.W.Paepke Bulow.
Brandspuitwezen
Algemeen brandpuitmeester: J.H.H.d’Arnaud
Gerkens.
Brandspuitmeester van de spuit no.1: A.C.Winckler.
Adjunkt
brandspuitmeester van de spuit no 1: M.N.Huwae.
Brandspuitmeester van de spuit no.2: H.Vierdag.
Adjunkt brandspuitmeester van de spuit no.2: J.H.Witterland.
Wijkmeesters
Wijkmeester van de wijk lit.A: C.F.Bendsnijder.
Wijkmeester van de wijk lit.B: V.B.Salomontsz.
Wijkmeester van de wijk lit.C: Z.Scholtz.
Wijkmeester van de wijk lit.D: A.Niels.
Wijkmeester van de wijk lit.E: L.D.W.A.van
Renesse van Duivenbode.(H.P.3, ridder
3 ste klasse Orde van Philip den Grootmoedige Hessen-Darmstadt).
Wijkmeester van de wijk lit.F: Ong Bondji.
Wijkmeester van de wijk lit.G: Ketijl Abi.
Kontroleurs
bij het Binnenlandsch
Bestuur
Eerste klasse: J.S.van den Broek, 8
Okt.1864.
Tweede klasse: O.J.B.Bloem, 4 Maart 1867;
----- jhr.F.G.V.Boreel,
17 Feb.1869.
Derde klasse: F.S.A.de Clercq, 17 Maart 1866; ----C.M.E.Merens,
14 Aug.1866; ---- W.L.Rogge, 25 Junij 1868; ----L.J.Bohtlingk, 14 Aug.1868;
---- J.P.van
Harencarspel, 17 April 1869; ---- H.van Heuckelum, 30 Junij 1869.
Ambtenaar ter beschikking: W.J.M.Michielsen, 14 Aug.1868.
Verder
Personeel in de Binnenlanden
Afdeeling Menado
Kontroleur de 3ste klasse: J.S.van den
Broek.
Klerk, tevens onderpakhuismeester te
Tanawanko:
W.J.Lefrandt.
Afdeeling Kema
Kontroleur der 3de klasse: W.L.Rogge.
Klerk, tevens onderpakhuismeester: C.Th.H.Winckler.
Afdeeling Tondano
Kontroleur der 2de klasse: O.J.B.Bloem.
Koffij-pakhuismeester te Tondano: D.Hartman.
Koffij-pakhuismeester te Kakas: J.G.Wilson.
Koffij-pakhuismeester te Rembokken: J.Lang.
Koffij-pakhuismeester te Tomohon: J.E.Tokaija.
Afdeeling Amoerang
Kontroleur der 3de klasse: F.S.A.de Clercq.
 |
| Rumah Kontrolir Amurang awal abad ke-20. *) |
Klerk, tevens onderpakhuismeester te
Amoerang.
D.F.Celosse.
Koffij-pakhuismeester te Sonder. J.D.A.Celosse.
Idem te Wakan. S.Toemboean.
Idem te Motoling. J.E.Jacob.
Afdeeling Belang
Kontroleur der 2 de klasse: jhr.F.G.V.Boreel.
Onderpakhuismeester te Belang: J.Manuhuruapon.
Koffij-pakhuismeester te Tompasak: L.L.Z.Mamahit.
Afdeeling Gorontalo
Assistant-resident, tevens fd notaries en vendumeester: J.F.G.Riedel,
(Z.L.3. ridder 2 de klasse Orde van den
Zahringer Leeuw van het groothertogdom Baden), (H.P.3., ridder 3 ste klasse Orde van Philip den
Grootmoedige, Hessen-Darmstadt), 7 Feb.1864.
Djaksa bij de rijksraden te Gorontalo: W.B.Kalenkongan,
23 Okt.1863.
Hoofd der inlandsche burgers: P.Weenas.
Kapitein der Boeginezen te Gorontalo: …..
Kapitein op de Togian-eilanden: Oewa Gauw.
Kontroleur der 3de klasse, gevestigd ter hoofdplaats
Gorontalo en voorloopig belast met de opname en de kontrole der distrik-ten
Kota-Talaga en Tapa:
…..
Kontroleur der 3de klasse, gevestigd te Bone, voorloopig
belast met de opname en de kontrole der distrikten Kabila, Bone, Bintaoena en
Soewawa:
C.M.E.Merens.
Kontroleur der 3de klasse, gevestigd te
Limbotto en voorloopig belast met de opname en de kontrole der distrikten Kota,
Batoedaan en Pogoeajaman:
L.J.Bohtlingk.
Ambtenaar ter beschikking, gevestigd te Pagoeat en
voorloopig belast met de opname en de kontrole der distrikten Pagoeat, Pentadoe
en Potanga, zoomed met het toezigt over de begorijen in het meer inwendig
gedeelte der bogt van Tomini gelegen: W.J.M.Michielsen.
Kontroleur der 3de klasse, gevestigd te Kawandang en
voorloopig belast met het toezigt over het district Kwandang en over het rijk
van Bwool:
J.P.van
Harencarspel.
Landraad
Menado
Voorzitter: De Resident.
Leden: Twee ambtenaren of ingezetenen en zooveel balkshoofden
als tegenwoordig zijn.
Hoofddjaksa: A.B.Kalenkongan, 22 Aug.1861.
Griffier: De kommies op het residentie-kantoor.
Wees-en
boedelkamer
President. Mr.P.A.Matthes, 6 Mei 1865.
Leden. G.H.B.Hofman, 5 Aug 1865; ---- F.J.Wenzel,
10 Maart 1867; ----- Sie Siuw, 21 Junij 1865; ------ Kitjil Ali,
7 Jan.1865.
Sekretaris en boekhouder. A.C.Winckler,
26 Feb.1858.
Agenten
Tanawanko. W.J.Lefrandt; --- J.F.van den
Broek.
Kema en Likoepang. W.L.Rogge;
---- C.Th.Winckler.
Tondano. L.G.van der Hoek; ---- A.C.van Essen.
Amoerang. D.F.Celosse; ----- F.A. de Clercq.
Belang. J.Manuhuruapon; ----- Jhr.T.G.V.Boreel.
Gorontalo. C.Wilson; ----- P.G.Th. Landouw.
Voornaamste
Inlandsche Vorsten
Menado
Datum van optreding
|
||
Johannes Manuel
Manoppo
|
Radja
van Bolang Mongondo
|
6
Sept.1862
|
Moehammad Aliyoe’d-Dini
Iskandar Ali van Goebal
|
Radja
van Bolang Oeki
|
30
April 1868
|
Salmon Datoenselang
|
Radja
van Bintaoena
|
15
Sept 1866
|
Israel Ponto
|
Radja
van Bolang Itang
|
29
Aug.1864
|
Gongalat Koromput
|
Radja
van Kaidipang
|
23
Okt.1865
|
Teroengkoe, ook
genaamd Moehammad Siradjoe’d-Din
|
Radja
van Bwool
|
1
Aug.1863
|
Afdeeling Gorontalo
Djainal Abidin
(Zainoe’l-Abidin)Alhabsi Monoarfa
|
Radja
van Gorontalo
|
16
Dec.1859
|
……
|
Radja
van Limbotto
|
……
|
Abdoe’l-Latif
Moehammad Tengaho
|
Radja
van Bone
|
17
Nov.1859
|
Iskandar Ba-Ito
|
Radja
van Atinggola
|
9
Nov.1857
|
Ideroeti
|
Radja
van Boalemo
|
24
Okt.1856
|
Mangkaoem
|
Radja
van Moeton
|
26
Mei 1850
|
Prins Tjali
|
Radja
van Parigi
|
17
Sept.1862
|
Sangir-eilanden
Hendrik David
Paparang
|
Radja
van Taboekan
|
8
Aug.1851
|
Jacob Rasoembala
|
Radja
van Taroena
|
8
Junij 1850
|
Jacobs Ponto
|
van
Kandar-Siauw
|
12
Junij 1850
|
Daniel Petrus Janis
|
Radja
van Kandar
|
25
Julij 1861
|
Manuel Mocodompis
|
Radja
van Manganitoe
|
14
Julij 1864
|
Lucas Jacobsz
|
Radja
van Tagoelanda
|
2
Sept.1854
|
Schutterijen
Menado
Afdeeling Minahassa
Staf
Schoe,J. Kapitein, kommandant, 20
Jan.1859.
Willigen, A. de tweede luitenant-adjudant,
10 Okt.1866.
Tokaija, J.P. tweede luitenant-kwartiermeester,
2 Junij 1862.
Eerste Luitenants
Wenzel, F.J. 24 Julij 1860.
Schutz, J.H.B. 10 Okt.1866.
Tweede Luitenants
Celosse, D.F. 7 Maart 1862.
Hofman, G.H.B. 28 Sept.1865.
Kitjil Ali. 7 Maart 1862.
Te Kema
Clercq, F.S.A. de eerste luitenant, kommandant,
24 Julij 1867.
Te Amoerang
Broek, J.S. van den, eerste luitenant, kommandant,
25 Aug.1867.
Te Belang
Bloem, O.J.B. tweede luitenant, kommandant,
24 Julij 1867.
Strandvonderij voor de Residentie Menado
De havenmeester, van
de grenzen van het district Tombareri tot die van het district Likoepang.
Afdeeling
Kema en Likoepang. De kontroleur.
Afdeeling Belang. De
kontroleur, van de grenzen der afdeeling Kema (Pantei Tondanoe) tot Kota Boena.
Afdeeling Amoerang.
De kontroleur, van de grenzen van Menado tot die van het rijke Bolang Mongondo.
Afdeeling Gorontalo,.
De assitent-resident voor de stranden van die afdeeling in de bogt van Tomini, en
de dtranden der Noordkust van Celebes van de posten van Sumalata en Kwandang.
Pakhuis-Administratie
Pakhuismeester te Menado: J.J.Wenzel,
1 Dec.1858.
Pakhuismeester te Gorontalo: P.G.Thomassen
Landouw, 4 Julij 1859.
Posterijen
Postkommies te Menado: J.H.B.Schutz,
1 Maart 1864.
Hoofdplaats,
Plaatselijke Schoolkommissie
Voorzitter. De resident.
Leden. F.H.Linemann, 1 April 1869; --- G.J.Filet,
id.; ---- H.C.Dircks, id.; ----Mr.P.A.Matthes, id.
Sekretaris. Mr.P.A.Matthes.
Openbare
Lagere School
Hoofd-onderwijzer 2de klasse. L.H.B.Hofman,
31 Aug.1868.
Eerste hulp-onderwijzer 3de klasse. J.A.Boyer,
4 Aug.1869.
Tweede hulp-onderwijzer 3de klasse. A.Niels, id.
Kweekeling. E.van der Kamp, 31 Aug.1868.
School
te Tondano voor zonen van inlandsche hoofden en van aanzienlijke inlandsche
partikulieren in de Minahassa
Eerste onderwijzer. L.G.van der
Hoek, 15 Okt.1864.
Tweede onderwijzer. L.Mangindaan,
id.
Regent van het kosthuis. A.C.van Essen.
Inlandsche
Scholen
Gouvernements-school
Menado
|
M.Makaampoh
|
9
Jan.1860
|
Lotta
|
D.Saraja
|
30
Maart 1866
|
Tateli
|
M.Salmon
|
29
Okt.1866
|
Tanawanko
|
J.Marcus
|
|
Paniki
di bawah
|
L.Ramnat
|
29
Feb.1860
|
Kema
|
M.Kumantas
|
22
Julij 1857
|
Likoepang
|
J.Codevahij
|
12
April 1865
|
Tondano
|
N.E.Paat
|
25
Sept.1852
|
Kapatarang
|
D.Maukar
|
29
April 1867
|
Kakas
|
L.Palilingan
|
15
April 1865
|
Langowang
|
S.Warouw
|
29
Sept.1866
|
Amoerang
|
P.Lutam
|
15
Dec.1868
|
Negorij-scholen
Kokka
|
……..
|
Soeloehan
|
J.Tuwoh
|
Tinooer
|
……..
|
Popontolen
|
J.Ratag
|
Warembungan
|
………
|
Lelema
|
J.Pangkej
|
Sendoek
|
………
|
Moente
|
W.Rovinpandej
|
Masing
|
……….
|
Tengah
|
J.Tambuwun
|
Popareng
|
………
|
Pakoeweroe
|
J.Humaat
|
Ajer-madidih
|
K.Dededaka
|
Eloesan
|
T.Runtunuwu
|
Tonsea
lama
|
J.A.Dimpudus
|
Tawaang
|
P.Sihuw
|
Maoembi
|
J.Pinontoan
|
Malikoe
|
P.Lutam
|
Koeil
|
J.Bojoh
|
Pinaling
|
J.Wungow
|
Pangolombian
|
D.Wajong
|
Popoh
|
K.Rantung
|
Kembes
|
S.Renku
|
Loboe
|
T.P.Rompas
|
Tankoeni
|
M.Kolondam
|
||
Genootschapsscholen
Atep
|
G.Tanpanavas
|
Kolongan
|
J.Loing
|
Palamba
|
S.Pinontoan
|
Sawangan
|
E.Tumbel
|
Talawatoe
|
N.Lalu
|
Kombi
|
S.Bengij
|
Passoh
|
A.Kaligis
|
Ranowanko
|
P.Kowaas
|
Toelian
|
P.Sumampoor
|
Laloempei
|
J.Rambitan
|
Panassen
|
J.Surentu
|
Toelap
|
J.Pangau
|
Kajoeatoe
|
N.Rumajar
|
Kajoeroja
|
E.Sanggor
|
Karor
|
N.Pavei
|
Watoelawei
|
C.Tawaeng
|
Somboki
|
J.Tawan
|
Telap
|
N.Bolung
|
Rembokken
|
J.Pangemanan
|
Watoemea
|
M.Legoh
|
Kasuratan
|
J.Kaligis
|
Eris
|
J.Adam
|
Tompassoh
|
………
|
Toelian
Ketjil
|
A.Pangalila
|
Tolok
|
J.Malingkonor
|
Papakelan
|
A.Lewu
|
Kanonang
|
H.Wurling, wd.
|
Koia
|
J.Gorott
|
Kowankoan
|
M.Ratu
|
Negeri
Baroe
|
B.Paendong
|
Tondegesan
|
M.Kuhu
|
Ratahan
|
E.Supit
|
Kajoei
|
M.Kaligis
|
Pangau
|
J.Poluan
|
Tombassian
di atas
|
M.Lumentah
|
Lindanen
|
A.Lengkej
|
Sonder
|
J.Woetaen
|
Soemampau
|
L.Lowongon
|
Kiawa
|
P.Soemoeal
|
Bentenan
|
F.Siwi
|
Lejlem
|
Z.Imon
|
Tatengesan
|
W.Sandag
|
Tintjep
|
A.Wajongkere
|
Moendoeng
|
P.Supit
|
Pinapapalangko
|
E.Koho
|
Tonbatoe
|
E.Ginsu
|
Kapoja
|
J.Roengkat
|
Kali
|
J.Kawenas
|
Ramboenan
|
H.Geroeng
|
Silian
|
L.Liwan
|
Tara-tara
|
J.Tiwon
|
Liwoetoeng
|
S.Ginsu
|
Lola
|
………
|
Watulinej
|
A.Mingkid
|
Woloan
|
………
|
Woewoek
|
A.Roemengan
|
Lemo
|
………
|
Talaitad
|
P.Ondang
|
Koha
|
………
|
Lapi
|
G.Rompas
|
Makalisoeng
|
P.Mangi
|
Koreng
|
Z.Sinjal
|
Rerer
|
E.Siwij
|
Kanean
|
L.Ratag
|
Pinamorongan
|
A.Karwoer
|
Sarongsong
|
A.Wajong
|
Paslaten
|
O.Ratag
|
Lahendong
|
A.Siwu
|
Romoong
di atas
|
J.Toema
|
Tondangow
|
A.Pijoh
|
Toempaan
|
D.Jacobus
|
Pinaras
|
M.Gosal
|
Ritej
|
S.Girot
|
Sawangan
|
……….
|
Pondan
|
J.Worotitjan, wd.
|
Pandoe
|
……….
|
Koemelemboeai
|
A.Oemboh
|
Benkol
|
……….
|
Woewoek
|
J.Liando
|
Malalajang
|
P.Kolondam
|
Karimbo
|
M.Kaligis
|
Singkil
|
H.A.Londong
|
Wakan
|
L.Toemiwa
|
Kolongan
|
…….
|
Tewasen
|
J.Toemoejoe
|
Talawaan
|
J.Mantiri
|
Teep
|
L.Rompis
|
Mapangit
|
F.Mantiri
|
Poigar
|
R.Moendoeng
|
Tetej
|
J.Petrus
|
Romoong
di bawah
|
S.Pangkej
|
Loempias
|
D.Tankilisan
|
Pakuoe-oerei
|
L.Loemintang
|
Sawangan
|
H.Tikoaluw
|
Pontak
|
F.Rantoeng
|
Paslaten
|
M.Kaunang
|
Mopolo
|
T.Tampamawa
|
Batoe
|
L.Roring
|
Lompad
|
J.Rasoew
|
Treman
|
N.Dumais
|
Raanan
|
J.Loemintaintang
|
Kasar
|
D.Bolang
|
Motoling
|
J.Rasoew
|
Toemaloentoeng
|
J.Inarai
|
Wanga
|
J.Toemandoek
|
Sawangan
|
H.Sontej
|
Tokin
|
J.Mowoto
|
Tengari
|
F.C.Walanda
|
Tomohon
|
E.Lasut
|
Soekoer
|
E.Wulur
|
Tataaran
|
S.Elias
|
Matoengkas
|
J.Maramis
|
Roeroekan
|
S.Lengkong
|
Tateloe
|
S.Pandej
|
Kakaskassen
|
J.Tumbelaka
|
Lilang
|
A.Maramis
|
Kaiawoe
|
K.Palar
|
Tandjong-merah
|
C.D.Worotikan
|
Kinilow
|
E.Malonda
|
Lansot
|
M.Asmus
|
Gorontalo
Gorontalo
|
S.U.Paulus
|
27
Oct.1866
|
Gorontalo
|
M.Emor
|
17
Oct.1860
|
Bone
|
W.P.Wowor
|
27
Oct.1866
|
Limbotto
|
B.Tangkudung
|
29
Dec.1864
|
Sangir-eilanden
Ondong
|
P.Passandaran
|
Kandahar
|
P.Ontol
|
Oeloe
|
L.Takainginan
|
Taboekan
|
………
|
Sawan
|
P.Nathan
|
Koeloer
|
S.Makanoming, 24 Julij 1868
|
Talawit
|
J.Areres
|
Menalo
|
N.Parain, 10 Junij 1869
|
Lia
|
J.Kabukan
|
Tarian
|
……….
|
Kiawan
|
J.Kalampong
|
Koema
|
……….
|
Manganitoe
|
M.Liando
|
Tagoelandang
|
S.Bawole
|
Tawoali
|
A.Rener
|
Haas
|
J.Makasihi
|
Lapango
|
J.Jacob
|
Minangan
|
S.Ponto
|
Toeroena
|
J.Henkebohan
|
Makelahi
|
L.Johannis
|
Kolongan
|
Z.Waroka
|
||
Kerkeraden
der Prostestantsche Gemeenten
President. F.H.Linemann.
Ouderlingen der nederduitsche gemeente. J.Schoe;
----F.W.Paepke
Bulow.
Id.der maleische gemeente. A.C.Winckler; ----- E.Pattijnama.
Diakenen. G.H.B.Hofman; ------ N.H.Hartman; ------H.Scholstz;
------Z.Scholstz;
------J.P.Tokaija;
------J.F.Pattijnama;-------A.B.Kalenkongan.
Nederlandsch
Zendelinggenootschap
Zendelingen in de
Minahassa
Tondano. H.Rooker, 8 April 1853.
Idem. H.Bettink, 30 Mei 1868.
Langowan. A.O.Schaafsma, 1860.
Tomohon. N.P.Wilken, 7 Mei 1842.
Idem. J.Louwerier, 8 Okt.1868.
Menado. F.H. Linemann, 7 Mei 1842.
Koemelemboeaij. S.Ulfers,
18 Jan. 1848.
Tanawanko. N.Graafland, 5 Sept.1850.
Ajermadidi. H.J.Tendeloo, 30 Aug.1857.
Amoerang. C.J.van de Liefde, 28 April 1862.
Sonder. J.A.F.Schwarz, id.
Ratahan. J.N.Wiersma, 3 April 1863.
Talawaan. …….
Gossnersche
Zendingvereeniging
Zendelingen op de
Sangir-eilanden
Taboekan (eiland groot-sangier). C.J.M.L.Schroder,
15 Julij 1854.
Manganitoe (id). C.F.Steller.
id.
Tamako (id). A.Grohe, id.
Oeloe (eiland Siouw). C.F.W.Tauftmann, id.
Tagoelandang. J. F.Kelling, id.
Zendelingen op
Talaut-eilanden
Hoinis. W.Richter, 15 Julij 1856.
Kabroewang. P.Gunther, id.
Plaatselijke
Geneeskundige Dienst
Menado. G.J.Filet, officieren van gezondheid der
tweede klasse, 14 Junij 1850.
Gorontalo. A.C.Hoogeveen, officieren van
gezondheid der tweede klasse, 8 Mei 1863..
Partikuliere
Geneesheeren
Gorontalo. A.Schultz, 17 April 1865.
Standplaatsen
van de ingenieurs, architekten en opzigters
Ingenieur der 3de klasse, eerstaanwezend
ingeniueur.
J.H.H.d’Arnaud
Gerkens.
Opzigter der 2de klasse. J.V.Witterland.
Opzigter der 2de klasse. J.W.Kuitert
(Gorontalo).
Lijst
van Schepen en Vaartuigen
Namen der Vaartuigen
|
Namen der Gezagvoerders
|
Namen der Eigenaren
|
Grootte in lasten
|
Schoener
Virgo
|
Djohar
|
W.G.Davis
|
20
|
Djoenkoe
de Zwaan
|
Po
Ten Tjo
|
Sie Bon Tion
|
5½
|
Djoenkoe
Wilhelmina Carolina
|
A.Eman
|
J.Schoe
|
9½
|
Djoenkoe
Beo
|
Tjateklie
|
A.B.Kalenkongan
|
5½
|
Havenmeester
Fd. Havenmeester te Menado. F.J.Wenzel.
Tokohouders
Menado
Dircks,
H.C.
|
Schoe,
J.
|
Duivenbode,
L.D.W.A.van Renesse van
|
Tower,
R.
|
Kalenkongan,
A.B.
|
Vierdag,
H.
|
Mand,
T.
|
Kema
Davis,
W.G.
|
*).
Foto koleksi KITLV Digital Media Library.
SUMBER:
Regerings-Almanak voor
Nederlandsch-Indie. 1870. Batavia, ter Lans-Drukkerij, 1870.Digitized by Google.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar